د معلوماتي تکنالوژۍ اړوند هر اړخیز معلومات

د معلوماتي ټکنالوژۍ آمر لنډه پېژندنه

نوم: نقیب الله نوید

د پلار نوم: سراج الدین رحماني

د اړیکې شمېره: 93771060128

ایمیل اډرس:  naqibzadran128@gmail.com

اوسنۍ دنده: د شیخ زاید پوهنتون د معلوماتي ټکنالوژۍ آمر.

ژوند لیک:

نقیب الله نويد د مولوي سراج الدين زوی ، د مرحوم اصیل الدین لمسی؛ په ۱۳۷۱ هـ ل کال کې د میرانشاه په چشمه کلی کې دې مجازي نړۍ ته راغلی  دی.

خپلې لومړنۍ زده کړې یې د میرانشا چشمي کلي مهاجرینو په یوه ابتدایه ښوونځي او خپل پلاره څخه په مسجد کې ترسره کړي دي چې بیا وروسته په ۱۳۸۶ کال کې خوست ولایت علیشیرو ولسوالۍ ته رانتقال شو او خپلې ثانوي زده کړې مې د ایوب خیلو په عالي لیسه کې بشبړې کړې ، کله چې په کال ۱۳۹۲کې د ښوونځي څخه فارغ شو مستقیمآ د کانکور ازموینې څخه د شیخ زاید پوهنتون د کمپیوټر ساینس پوهنځي ته بریالی شو او په پوره موفقیت سره په ۱۳۹۷ کال کې د ذکرشوي پوهنځي څخه فارغ شو ، دوه کاله یې د خوست کثیر الرشتوي انسټیټیوټ او همدا ډول حصوصي مکاتبو کې قراردادي استادي په حیث دنده اجرا کړه کله چې په کال ۱۳۹۹ کې په ټولو ولایاتونو د ازموینې ملي ادارې له لوري خالي بستونو ته ازموینه واخیستل شوه خوشبختانه د شیخ زاید پوهنتون معلوماتي ټکنالوژۍ آمریت یو بست ته په لوړو نمرو بریالی شو چې فی الحال اوس د شیخ زاید پوهنتون د معلوماتي ټکنالوژۍ آمر په حیث خپله دنده کوي.

د معلوماتي تکنالوژۍ مرکز چوپړتیاوې

لرلید:

۱ - باکــــــــــــــــــــــیفیته ټکــــــــــــنالـــــــــوژي  سیســــــــــــــــــتم درلـــــــــــــودل.

۲ - معلـــــــــــــوماتي تکنــــــــــــــالوژي په معــــــــــیاري  سیســــتمونو سره عیارول.

۳ - معــــــــــــــلوماتي تکـــــــــــنالوژي سیستــــــم ته وده او پراخــــــــــتیا ورکــــول.

۴ ـ  د پوهنتون په  لوړه کچه  معیـــــــاري ویب ســــايت ته وده او پراخــــــتیا ورکول.

۵ ـ د پــــــــوهنتون په کــچــــــــــــــــــــه یو منـــــــــــظم ډاټابـــــــــــــــیس درلــــودل.

۶- په نړیواله کچه او د پوهنتون د بهبود سره سره معلوماتي تکنالوژۍ ته پیاوړتیا ورکول.

۷ - د محصلینو په زده کړه کې د بې سارې تغیر راوستلو په خاطر  په لوړه کچه د یو منظم معلوماتي تکنالوژۍ مرکز درلودل.

رسالت:

۱- د پوهنتون په عصري ویب سایټ کې داړتــــــــیاوو په پام کې نیولو سره معلومات پورته کول د وخت او اړتیا په صورت کې تمدید او تغیر کول.

۲- دارکـــــــامو دثبت لپاره په جــــــوړشوي ډیتابیس کې داړتیاوو پربنیاد په منظم او سیســـــتامتیک ډول سره  تغیرات راوستل او پراخـــــتیا ورکول.

۳- په ویب سایت او ډیتابیس باندې دامنـــــــــــــــیتي پالیــــــــــــــــــــسیو تطـــــــــــــــــبیق کول دخــــــــــــــوندي ســــــــــــــــــــاتلوپه خـــــــــــاطر.

۴- دادارې کــارمندانو دظرفیت لوړولو په خاطرپه تغیرشوي دیتابس، ویب سایټ او الکترونیکي کتابتون لپاره معلوماتي ورکشاپونه له سره  دایرول.

۵- د ویـــــدیوکنــــــــفرانس ترتـــــــــیب او تنظیم کول دویدیو له لارې دمرکزاو نورو تحصیلي مرکزونو سره دلوړو مقاماتو دهدایاتو داخیستلو لپاره.

۶- سیســــــــــــــــــــــــــــــــــــــتم ته پرمــــــــــــــــــــــــختګ ورکـــــــــــــــــــول، په ډــــــــــــــیتابیس کې په لازم ډول تـــــــــــــغیرات راوســـــتل.

ژمنه: 

هیواد، خاورې، ولس،  پوهنتون، لوړو زده کړو محترم وزارت قوانینو، مقرراتو لوایحو  او خپلې سپڅلي دندې ته له میني او عاطفې څخه ډکه ژمنتیا!

پیغام:

محترمو وروڼو او خویندو، له هیواد څخه بهر او دننه، هرځای کې چې یۍ خپل هیواد، خپلې خاورې، خپل ولس، خپلو محترمو افغاني قوانینو او مقراراتو، لوایحو او خپلو سپیڅلو 

دندو ته ژمن واوسیږي تر څو هیواد مو ژر تر ژره خپلو هیلو او اهدافو ته ورسیږي، نن هغه وخت رارسیدلی دی، چې لسیزې وړاندې مو د هغې ارمان کولو، راځئ چې یو موټی

پر مختللی او سوله ییز افغانستان ولرو!!!

:تشکیل

شماره	نوم	تخلص	دنده	ګرځنده شماره	بریښنالیک	انځور
۱	نقیب الله	نوید	د معلوماتي ټکنالوژۍ آمر	0771060128	naqibzadran128@gmail.com
۲	حکمت الله	محمدی	(IT)  عمومي مدیر	0766117736	hekmat.szu.edu@gmailcom
۳	هدایت الله	ځدراڼ	د هارډویرسافټویرمدیر	0765191531	hidayatzadran0@gmail.com
۴	نورخان	نوري	آی ټي ټکنیشن مدیر	0770929372	noorkhan.noori99@gmail.com

مقدمه:

د تاریخ په اوږدو کې انسانانو د کمال لاسته راوړلو لپاره د پوهې غوښتنه کړې. له همدې امله ټیکنالوژي په ټولو ساینسي او اختصاري برخو کې راڅرګنده شوې کوم چې په بیلابیلو برخو کې د انسانانو ژوند هوساینې او سوکالي رامینځته کوي.
د شلمې پیړۍ له دوهمې نیمایي راهیسې  د صنعتي عمر په پای سره  ګړندي ساینسي  ټیکنالوژيکي پرمختګونه پیل شول. لومړی ، د کمپیوټر ټیکنالوژۍ په راتلو سره  د انسان ژوند بدل شو. بیا د معلوماتو او مواصلاتو څپو یوځای کولو سره انسانان د مخابراتي ټیکنالوژیو لکه ټیلفوني له لارې یو بل سره وصل شوي ، او ددې دوه قوي ټیکنالوژیو ظرفیتونو مختلف ابعاد د تلویزیون ټیکنالوژۍ ظرفیتونو سره یوځای شوي او پدې توګه یې ترټولو لویه انساني ټیکنالوژیک لاسته راوړنه رامینځته کړې. د مخابراتو او معلوماتو نړۍ پراخه ویب یا انټرنیټ هم د انسان د ژوند ټول اړخونه په چټکه توګه بدل کړل. د ډیجیټل ټیکنالوژۍ دا ګړندی تحول د بې ساري فرصتونو ، ننګونو ، هیلو او ویري سره پرمخ وړل کیږي. ډیجیټل عمر د ګډوډۍ دور دی په کوم کې چې انسانان پخپل ځان رامینځته کیږي او په خپله خوښه یا غیر ارادي ډول د نوي ژوند یا  style رامینځته کوي. ټیکنالوژي د مختلفو صنعتونو او سوداګریو پرمختګ کې مرسته کوي ترڅو مصرفوونکو ته په ټولو برخو کې غوره فرصتونه چمتو کړي تمه کیږي چې په اقتصاد کې  کوم چې د توکو تولید او توزیع سره معامله کوي  د ټیکنالوژۍ په اړه به پراخه نظریات شتون ولري  مګر داسې نده د اقتصاد پوهانو لپاره ددې ډسپلین لپاره ټیکنالوژي  که موږ تخنیکي اصطلاح وکاروو - "بهرنی" دی. دا داد اقتصادي تیوري له چوکاټ بهر راځي.
نن ورځ ډیری ټیکنالوژي د تحقیق څخه راځي ، او په ټوله نړۍ کې د ټیکنالوژۍ ډیری څیړنې مرکزونه رامینځته شوي. ټیکنالوژي د لږترلږه موجود تاسیساتو اعظمي استفادې معنی لري ، او د دې لپاره زموږ هیواد اړتیا لري ترڅو د ساینسي او څیړنیزو بنسټونو رامینځته کولو او ملاتړ لپاره ګام پورته کړي او پدې برخه کې پیسې ځانګړې کړي.
د ټیکنالوژۍ هر اړخیزه تعریف "د معلوماتو ، وسیلو او تخنیکونو یوه ټولګه ده چې د عملي ساینس او ​​تجربې څخه سرچینه اخلي او د محصولاتو ، پروسو ، سیسټمونو او خدماتو پراختیا ، ډیزاین ، تولید او ځای په ځای کولو کې کارول کیږي.
نن ورځ  زموږ هیواد کولی شي د صنعتي او نوي صنعتي هیوادونو پرمختګ مطالعې او تحلیل کولو سره د دوی په پرمختګ کې د ټیکنالوژۍ پرمختګ مهم رول درک کړي ، په ځانګړي توګه د ختیځې آسیا او لاتین امریکا هیوادونه ددې هیوادونو تجربو تجربه کول دا ثابتوي چې زموږ هیواد کولی شي د عصري او مناسبو ټیکنالوژیو په کارولو او غوره کولو سره خپل محصول لوړ کړي او په ورته وخت کې په بیلابیلو سیاسي ، ټولنیزو او اقتصادي اړخونو خپل لګښتونه کم کړي او پدې توګه د هیواد پرمختګ ګړندی کړي.
د مثال په توګه  زموږ هیواد کولی شي د سویلي کوریا ، تائیوان ، مالیزیا ، برازیل او مکسیکو په څیر هیوادونو تجربو ته متوجه شي او د مناسب بهرني ټیکنالوژۍ وارداتو او د دې سم مدیریت سره ، دا به د هیواد پرمختګ باندې مثبته اغیزه ولري.
مګر پدې برخه کې د غور کولو یوه کليدي ټکي د داخلي او بهرني فکتورونو غور کول دي. د ملي ارادې داخلي عناصر او د پرمختګ او پرمختګ لپاره داخلي عزم چې زموږ هیواد نن دا کار د تیرو کلونو په پرتله خورا ډیر کړی ، که څه هم بیلابیل فاکتورونه کولی شي ملي اراده او عزم کمزوری کړي چې ترټولو مهم د دې فاکتور امنیت او مسلې دي. که چیرې په هیواد کې د دې لیږد مرحلې ته د حرکت او خوځښت لپاره اراده شتون ولري ، او ټول پلان جوړونه او پانګه اچونه د دې اصل سره سمې دي ، او دولت به ددې اساساتو سره سم خپلې زیربنایی برنامې تعقیب کړي. داخلي عوامل چې په هیواد کې د ټیکنالوژۍ شتون باندې اغیزه کوي د هیواد وده او پرمختګ باندې مثبت اغیزه لري او بهرنۍ فاکتور د بهرني مستقیم پانګوونې شتون او په هیواد کې د هغې زیاتوالی دی چې کولی شي هیواد ته د ټیکنالوژۍ ننوتلو پروسې ته وده ورکړي.

هغه فکتورونه چې بهرنۍ مستقیمې پانګونې اغیزه کوي د پانګوونې امنیت ، په هیواد کې د ترانسپورت لګښتونه ، د بازار اندازه او په هیواد کې د مناسبو زیربناوو شتون لري چې هر یو یې کولی شي په هیواد کې بهرنۍ مستقیمه پانګه اچونه یا کمه کړي او پدې توګه هیواد ته د ټیکنالوژۍ په ننوتلو اغیزه کوي. د دې دلیل لپاره دولت او بیا ټول خلک باید داسی پلان ولري چې دا فاکتورونه تقویه کړي ترڅو په هیواد کې د مستقیم بهرنۍ پانګوونې جریان ډیر کړي ، کوم چې پدې وروستیو کلونو کې منفي اغیز کړی. د دې معرفي کولو او د ټیکنالوژۍ په ننوتلو د هغې مثبت اغیزو سره  د هیواد پرمختیا لاره ګړندی کیږي.
نن ورځ  یو هیواد چې کولی شي په خپل کورني تولید کې د عصري ټیکنالوژۍ څخه کار واخلي د لګښت اغیزمن تولید ولري او کولی شي پدې ګټه باندې تکیه وکړي ترڅو خپل محصولات بهرنیو بازارونو ته صادر کړي. د دې اصل په وینا  زموږ هیواد کولی شي د لګښت اغیزمن تولید تجربه کړي او په بهرني بازارونو کې خپله برخه زیاته کړي. د مثال په توګه ، زموږ هیواد کولی شي په کم کرنیزو کاروبارونو کې خپل تولید زیات کړي او په کرهنیزه سکتور کې دې د تولید لګښتونه کم کړي ، کوم چې زموږ د صادراتو محصولاتو زیاته برخه لري ، پدې توګه د نړیوالو بازارونو خپله برخه کموي. د نړیوال اسعارو زیاتوالی او د هیواد د بهرني اسعارو عاید ډیرول او په عمومي ډول د هیواد پرمختګ او ودې په برخه کې ډیر مثبت او ځواکمن ګامونه اخلي.
په ټوله کې  دا نتیجه اخیستل کیدی شي چې د اقتصاد ، سیاسي او ټولنیزو برخو کې د ټیکنالوژۍ کارول  موږ کولی شو خورا خورا لږي سرچینې او ټیټ لګښتونه رامینځته کړو  او هغه عوامل چې پدې ننوتلو اغیزه کوي باید په پام کې ونیول شي.

د واک ترټولو مهمې سرچینې او د پراختیا او پرمختګ اساسي اساس د پراختیا او بشري سرچینو اندازه او کچه ده چې کولی شي د ورځې او عصري ټیکنالوژیو اړتیاوې پوره کړي ، په هیواد کې د اقتصادي پراختیا پروسه چمتو کړي او د ودې فرصتونه چمتو کړي.

د نن ورځې نړۍ اقتصادي ژوند کې ددې مسلې اهمیت له امله پرمختللي هیوادونه هڅه کوي باصلاحیته او لوړ مهارت لرونکي خلک راجلب کړي او وساتي چې په بیوزلو او وروسته پاتې هیوادونو کې بند پاتې دي ددې ځواکونو اعظمي استعمال ته د اړینو تاسیساتو ایښودل
له بلې خوا  په نورو برخو په ځانګړي توګه اقتصادي پراختیا کې د پراختیا لومړنۍ او بنیاد په توګه د پرمختللي بشري سرچینو رول په ګوته کول پخپله په وروسته پاته هیوادونو کې د بشري پراختیا نظریات پلي کول او د ICT کارولو او غزولو لپاره هڅه کوي. د دې پروسې درک کولو لپاره یو له اصلي او لومړني انتخابونو څخه د بشري سرچینو پراختیا سره د مخابراتو متقابل او متقابل اغیز نن ورځ د منلو وړ ندی، او ددې ټیکنالوژۍ له لارې د معلوماتو په چټکه او دقیقه تبادله کې د بشري سرچینو پراختیا کې ډراماتیک بدلون لامل شوی. د مخابراتو او پرمختګ ټولنیز پوهانو د ساحې او هدف او څیړنې له لارې دې پایلې ته رسیدلي چې په انساني ټولنه کې د بدلون یو له عمده محرکینو څخه په بیلابیلو سکتورونو کې د مخابراتي ټیکنالوژۍ ننوتل او پراختیا ده ، او حتی ځینې پدې باور دي چې د مخابراتي ټیکنالوژي په حقیقت کې  دوی د نن ورځې پرمختللو ټولنو کې د بشري سرچینو پراختیا کې مخکښ رول لوبوي او دوام لري ، او د درېیمې نړۍ وروسته پاتې هیوادونو ته یوازینی ګړندی او لنډلار د دې وسیلې لپاره پلیټفارم او شرایط چمتو کول دي.

د ډیجیټل کتابونه کارولو زده کړه:

ډیری ښوونځیو اوس خپل ټولګی ډیجیټل کړی دی ، زده کونکي هڅوي چې د معلوماتي ټیکنالوژۍ کارولو لپاره خپلې ازموینې  د کور کار او دندې وسپاري. ښوونکي د لیکچر لوستلو لپاره د بریښنایی کتابونو کارولو ته وهڅوي. دا ډیجیټل کتابونه په یوه کافي  هر ځای کې د اورګاډي او کور کې د اسانتیا سره سم لوستلی شي دې پرمختګ زموږ د چاپیریال ساتنې کې مهم رول لوبولی .

تکنالوژي څه شی ده؟

د شلمې پیړۍ په پای کې  هغه څه چې په ټیکنالوژۍ کې برخه درلوده یوازې د هغې اهمیت و مګر کلیدي پوښتنه دا ده چې ټیکنالوژي په حقیقت کې څه ده؟ غیر لدې چې د ټیکنالوژۍ کره معنی ونه ټاکل شي  د ساینس ، ټیکنالوژۍ او ټولنې مطالعاتو هر ډول بحث به بې ګټې وي. پدې مقاله کې به موږ د ټیکنالوژۍ کلمې مختلف کارونې وګورو.

د ټیکنالوژۍ هر اړخیزه تعریف "د معلوماتو ، وسیلو او تخنیکونو یوه ټولګه ده چې د عملي علوم او تجربې څخه ترلاسه شوې او د محصولاتو  پروسو ، سیسټمونو او خدماتو په پراختیا ، ډیزاین ، تولید او ځای په ځای کولو کې کارول کیږي." (1989 ابيټي)

د ویکیپیډیا قاموس د وسایلو ، وسایلو ، موادو او پروسو کارولو ټیکنالوژي یا ټیکنالوژي تعریف کوي کوم چې د انساني ستونزو لپاره لاره هواروي

دا تعریف د ټیکنالوژۍ پورې اړوند ځینې کلیدي مفاهیم او په سیالۍ کې د دوی رول روښانه کوي:

انټرنیټ څه شی دی؟
پدې مقاله کېموږ به هڅه وکړو چې د انټرنیټ تاریخ او د هغې ځینې غوښتنلیکونه په خورا ساده ډول تشریح کړو.
انټرنیټ د یوې شبکې نوم دی چیرې چې د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه ملیونونه کمپیوټرونه وصل دي دا کمپیوټرونه یا د لوی شرکتونو لپاره دي چې یوازې برنامه کونکي د خبرو کولو وړ دي  یا په کور کې کارول شوي کمپیوټرونو څخه دي.
انټرنیټ په مختلفو ب formsو کې د معلوماتو تبادلې لپاره کارول کیږي د بریښنالیک په کارولو سره تاسو کولی شئ بل کاروونکي ته لیکونه او مختلف ډوله فایلونه واستوئ. په فروم کې  مختلف خلک د یوې ځانګړې موضوع په اړه خبرې کوي. چیٹ کولی شي د متن  د نورو خلکو په څیر د نورو خلکو سره اړیکه ونیسي.
سربیره پردې  تاسو کولی شئ کتابونه وپیرئ یا په دې شبکه کې کار ومومئ. تاسو ممکن د ویب له لارې د سفر په جریان کې یو څه ګټور یا نه بخښونکي سره مخ شئ.

انټرنیټ څنګه پیل شو؟
د 1960 لسیزې په وروستیو کې  د سړې جګړې په جریان کې  د متحده ایالاتو حکومت پریکړه وکړه چې د اټومي برید پرمهال د مواصلاتو لینونو خلاصولو لپاره یوه لاره جوړه کړي په تیرو وختونو کې  د پیغامونو لیږدولو لپاره د کنټرول مرکز مسؤل وو که له دې مرکزونو څخه یو یې بمبار شوی وای  ټولې شبکې به وتړل شي د پایلې په توګه د پرمختللي پروژې ریسرچ دفتر پریکړه وکړه چې د کمپیوټر متمرکز کنټرول شبکه رامینځته کړي او د 1990 مو کلونو په لومړیو کې د ARPA شبکه په انټرنیټ بدله شوه.

ISP څه شی دی؟
 ISP یو شرکت دی چې له لارې تاسو انټرنیټ ، بریښنالیک او نورو خدماتو ته لاسرسی ومومئ په ISP کې مرکزي کمپیوټر سرور نومیږي دا لوی کمپیوټر نورو کمپیوټرونو ته معلومات چمتو کوي.
تاسو په کور یا کار کې کمپیوټر لرئ  او دا کمپیوټر ستاسو ISP یا موډیم سره نښلوي. موډیم هم هغه وسیله ده چې له لارې یې تاسو انټرنیټ سره وصل یاست.
په ملیونونه کمپیوټرونه د ISP سره وصل شوي  او دا یا هم د سوداګرۍ پورې اړوند یا شخصي دي. دلته باید یادونه وشي چې انټرنیټ د کنټرول مرکز نلري

IT د کمپیوټرو، شبکو، سافټویر او نورو وسیلو په کارولو سره د معلوماتو مدیریت صنعت ته اشاره کوي په لوی شرکتونو کې د معلوماتي ټکنالوژۍ مدیریت په کمپیوټرونو DBMS ، سرورونو او د معلوماتو ذخیره کولو ، پروسس کولو ، ترلاسه کولو او خوندي کولو لپاره میکانیزمونو سره مجهز دي.

ICT  یوه اصطلاح ده چې په پراخه کچه په تعلیمي شرایطو کې کارول کیږي. که څه هم د ICT هیڅ نړیوال منل شوی مفهوم شتون نلري ، دا د ډیجیټل ټیکنالوژۍ کارولو ته اشاره کوي لکه کمپیوټر ، تلویزیون ، بریښنالیک  او نور د اشخاصو یا سازمانونو معلوماتو معلوماتو کارولو لپاره.

ICT څه شی دی؟

لکه څنګه چې یادونه وشوه  ICT  یوه اصطلاح ده چې په پراخه کچه په تعلیمي شرایطو کې کارول کیږي که څه هم د ICT هیڅ نړیوال منل شوی مفهوم شتون نلري  دا د ډیجیټل ټیکنالوژیو کارولو سره تړاو لري لکه کمپیوټر ، تلویزیون ، بریښنالیک ، او داسې نور چې اشخاصو یا ارګانونو د معلوماتو کارولو کې مرسته وکړي ICT  د IT لپاره د پراخه مترادف په توګه لیدل کیدی شي نو له همدې امله ICT سره د میډیا سټیمینګ ، آډیو / ویډیو پروسس کولو ، تلیفوني او تلیفون ټیکنالوژیو کې شامل کیدی شي. د ICT اصطالح لومړی ځل په 1997 کې د ډینس سټیوسن لخوا د برتانیا حکومت ته په یوه راپور کې تعریف شوې وه د ICT اصطلاح پدې وروستیو کې د کمپیوټر شبکو سره د تلیفون او ویډیو  ویډیو شبکو ادغام ته اشاره شوې دې ترکیب د تلیفون شبکو له مینځه وړلو سره ډیری پیسې خوندي کړې.

د معلوماتي ټکنالوجۍ او ICT ترمنځ څه توپیر دی؟
IT د کمپیوټرو ، شبکو ، سافټویر او نورو تجهیزاتو په کارولو سره د معلوماتو مدیریت صنعت ته اشاره کوي  پداسې حال کې چې ICT د میډیا نشراتو ، آډیو / ویډیو پروسس کولو ، تلیفوني او مخابراتي ټیکنالوژیو سربیره آی ټي کیدای شي .

د ICT اصطلاح په پراخه کچه په تعلیمي شرایطو کې کارول کیږي ، پداسې حال کې چې معلوماتي ټیکنالوژي هغه اصطلاح ده چې په پراخه کچه په صنعت کې کارول کیږي سربیره پردې  پدې وروستیو کې د ICT اصطالح د کمپیوټر شبکې سره د تلیفون او ویډیو شبکو ادغام ته اشاره شوې په ساده شرایطو کې  ICT سره د معلوماتي ټیکنالوژۍ ادغام په توګه ګڼل کیدای شي.

د مخابراتو او معلوماتي ټیکنالوژۍ (ICT) د معلوماتو او مخابراتو ټیکنالوژي (IT) د معلوماتي ټیکنالوژۍ (IT) لپاره غځیدلې اصطلاح ده چې د کمپیوټرونو ، تصدیو سافټویرونو ترمنځ د مخابراتو او د مخابراتو (تلیفون لاینونو او بې سیم سیګنالونو) ادغام باندې تمرکز کوي په سافټویر  حافظه او آډیو او ویډیو سیسټمونو تاکید کوي چې کارونکي ته د لاسرسي  ذخیره کولو ، لیږدونې او ترمیم کولو ته اجازه ورکوي.
د ICT اصطلاح د کمپیوټر شبکې سره د واحد تار یا مینځنۍ سیسټم لخوا پرمخ وړل شوي غږیز او ویډیو او مخابراتي شبکو ادغام ته راجع کولو لپاره هم کارول کیږي د کمپیوټر شبکې سره د مخابراتي شبکو ادغام او د تارینګ ، توزیع او سیګنال مدیریت ادغام کولو لپاره ډیری اقتصادي هڅونې (د پام وړ اقتصادي سپمونې باید ترسره شي که چیرې د مخابراتو شبکې له مینځه وړل شوي وي.
که څه هم ICT نړیوال تعریف نلري "د ICT مفهومونه ، میتودونه ، او برنامه ورځ په ورځ او په دوامداره توګه وده کوي." د ICT حد کې هر هغه محصول شامل دی چې ذخیره کیږي ، ترلاسه کیږي ، بدلیږي یا په بریښنایی ډول لیږدول کیږي یا په مخ ډیجیټل شوی دی  په مثالونو کې شخصي کمپیوټرونه ، ډیجیټل تلویزیونونه ، بریښنالیکونه ، او روبوټونه شامل دي. د دې موضوع روښانه کولو لپاره  زپوپو د ICT درجه بندي رامینځته کړی چې په ټیکنالوژیو کې ځینې مشترکات شاملولو ټولې کچې پوښښ کوي چې د معلوماتو لیږد او د بریښنایی مخابراتو بیلابیل ډولونه اسانه کوي د معلوماتو عمر مهارتونه د توضیح او مدیریت معیارونو څخه په 9 مه پیړۍ کې د اطلاعاتو او مخابراتو ټیکنالوژۍ په ډګر کې د مسلکي کسانو رقابتونه په پام کې نیول شوي.

د سرچینې په حواله کولو کې د ډیجیټل سرچینو ځای:

په تیرو وختونو کې  څیړونکي باید د څیړنې سرچینو ته لاسرسي لپاره کتابتونونو ته لاړ شي  د کتابونو له لارې د خپلې خوښې موضوع وپلټي او په دوی تحقیق کې د کتاب یا سرچینې ژورنال نوم شامل کړي له کوم ځای څخه چې دوی علاقه لري دوی حواله کړل مګر نن ورځ  د ټیکنالوژۍ په راتګ سره  ډیجیټل سرچینې هم د څیړونکو مرستې ته رسیدلي او د دوی لپاره دا اسانه کړې چې د څیړونکو لخوا د نوي او مهم سرچینې په توګه وپیژندل شي ډیجیټل سرچینې اوس ګټې لري چې هیڅکله د هغو کسانو لپاره شتون نلري څوک چې کتابونه او کاغذ مجلو ته رسیدلي.
د مثال په توګه  د ډیجیټل سرچینو لټون کولو ب featureه هیڅکله د کاغذ سرچینو لټون کولو سره پرتله کولو وړ ندي. په ډیجیټل سرچینه کې ، څیړونکی کولی شي خپله ژبه یا جمله په زرهاو کتابونو او ژورنالونو کې په څو ثانیو کې وپلټي ، او د لټون پایلې د سمون یا تدوین له نیټې سره ترتیب شوي؛ د کاغذ نسخه کې ، څیړونکی باید په یوځل کې یو ځل کتابونه او مجلې وپلټوي او د دوی د مینځپانګې هرې سرچینې شاخص کولو کې مرسته اعظمي کړي.

د ډیجیټل سرچینو معنی د منابعو  اسانه کول دي هغه ستونزې چې څیړونکي یې د کتابونو او کاغذونو ژورنالونو تولید او تولید کې لري  لکه لګښت او وخت  په ډیجیټل نسخه کې خورا لږ دي حتی یو څیړونکی کولی شي د خپلې څیړنې پایلې په انټرنیټ کې په ټیټ لګښت او په لږ وخت کې د امکان په صورت کې چمتو کړي دې نن ورځ د ډیری زاړه سرچینو ډیجیټل نسخې رامینځته کړې د کاغذ نسخو څخه ډیر اسان دي.

د ترانسپورت اسانتیا او هنر ته لاسرسی هم د ډیجیټل سرچینو نورې ګټې دي نن ورځ  که چیرې یو اسلامي عالم د کتابتون سافټویر کاپي ولري لکه فقه یو عالم ، پوهنتون استاد  د یوې ادارې کارمند نو هغه به اړتیا ونلري کتابتون ته لاړ شي او په هر ځای کې چېرته تحقیق وکړي که دا سرچینې آنلاین شتون ولري  نو د څیړونکي لپاره به خورا اسانه وي چې د نړۍ له هرډول څخه په لږ لګښت کې ډیټابیس ته لاسرسی ومومي او ددې سرچینو مینځپانګې ته لاسرسی ومومي  د مثال په توګه  د کوسټیا ډیجیټل کتابتون پیرودونکي. (www.questia.com) انټرنیټ ته د لاسرسي سره  دوی د کتابونو او مقالو په ګډون له 500،000 ډیر ساینسي سرچینو ته لاسرسی لري.

ویدیو کنفراس سیستمونه:

په بازار کې د شخصي یا ډیر عمومي استعمال لپاره د ویډیو کنفرانس مختلف ډوله سیسټمونه شتون لري. ستاسو د سوداګرۍ اړتیاو پراساس د غوره ویډیو کنفرانس سافټویر موندلو لپاره  تاسو اړتیا لرئ په بازار کې د ویډیو کنفرانس سیستمونو ډولونو سره آشنا شئ.

د ډیری مجازی زده کړې وسیلو په څیر  د ویډیو کنفرانس کول سیسټمونه د فاصلې زده کړې او آنلاین زده کړې لپاره سافټویر دي نن ورځ آنلاین ښوونه ، آنلاین ټولګي ، او  ویب پاڼي د زده کړې مدیریت سیسټم مهم اوزار دی.

د ویډیو کنفرانس کول او ویب کنفرانس کول د آنلاین غونډو کې کارول شوي وسیلو څخه دي په بیله بیا د مجازی تعلیم او فاصلې زده کړې د ویډیو کنفرانس اوس مهال په پراخه کچه د آنلاین روزنې غونډو او همدارنګه د کارپوریټ آنلاین غونډو لکه ویډیو کنفرانس کې کارول کیږي. ویب کنفرانس کول هم پاملرنه ترلاسه کړې ځکه چې دا لګښتونه کموي.

ډیجیټل سرچینې:

    دا یوه سرچینه ده چې په اصل کې په ډیجیټل نسخو کې وړاندیز شوې او د کاغذ نسخه نلري. نن ورځ ، ډیری ډیجیټل کتابونه او ژورنالونه شتون لري چې په CD یا انټرنیټ کې شتون لري ، د مثال په توګه د نور الحکما موضوع سافټویر کې د اسلامي فلسفې موضوع په نوم یادیږي ،چې په ساحه کې د پوهانو لخوا کارول کیږي, مګر پدې سافټویر کې د فلسفي مینځپانګو لیست کولو او وړاندې کولو طریقه په هیڅ کتاب کې نده خپره شوې، په داسې قاضیو کې - د ډیجیټل سرچینو په حواله کولو کې ذکر شوي ټولو ستونزو سره - څیړونکی باید په مستقیم ډول سافټویر په خپل څیړنیز سند کې مستند کړي ، د URL په ساحه کې معرفي شوي معیارونو سره سم. ورته ریښتیا ده که چیرې څیړونکی په یوه ویب پا ڼه کې کیسه ولیکي. البته ، په ډیټابیس کې د بدلونونو د لوړې اندازې ستونزه مخ په ډیریدو اندیښنه ده. معتبرې او فعالې اډې د ورځني او حتی ساعتونو بدلونونو په درشل کې دي. نو ځکه ، د ټاکل شوي معیارونو سره سم څیړونکی باید د خپلې پتې په ډیټابیس کې د مقالې لیدلو نیټه هم په ګوته کړي.
    دا دمخه په کاغذ کې خپور شوی او اوس د بریښنایی نسخې په توګه بازار موندلی. پدې ډول مآخذونو کې ، اصلي حواله د چاپ نسخه ده او بریښنایی نسخه یوازې د حوالې لپاره ده. د دې دلیل لپاره ، سافټویر د کتاب یا مقالې نوی ترتیب نه وړاندې کوي ، او مواد یې د هغې د چاپ جوړښت له مخې وړاندې کیږي.
د دې سرچینو په مقابل کې ، څیړونکی باید د خپل اصلي مآخذ یوه کاپي جوړه کړي او د هغې له مخې ورته ګوته ونیسي او اعلان یې کړي چې یوازې د سافټویر ساتنه ده.

په کتابتون کې د معلوماتي ټکنالوژۍ کارول:
معلوماتي ټیکنالوژي (IT) هغه ټیکنالوژیو ته اشاره کوي چې د معلوماتو راټولولو پروسس کولو او ویشلو لپاره اړینې اسانتیاوې چمتو کوي. ددې ټیکنالوژۍ اصلي برخه کمپیوټر او مخابرات دي. کمپیوټر اساسآ معلومات پروسس او ذخیره کوي او مخابرات په خورا لویه کچه ددې معلوماتو لیږد او توزیع کوي ټیکنالوژي د انسان یوه لاسته راوړنه ده چې د انساني کلتور او تمدن په رامینځته کولو کې یې مهم رول لوبولی دی موږ د انساني ژوند کوم اړخ نه وینو چې د ټیکنالوژۍ لخوا اغیزمنه نه وي د کتابتونونو  په ګډون د تخصص لرونکي کتابتونونه  عمومي قاعدې استثنا د کاغذ جوړولو او ګرځنده چاپ کولو ټیکنالوژي په غیر معمولي نرخ د کتابتونونو شمیر ډیر کړي د کتابتون په ټولو اړخونو اغیزه کوي او د مسلکي کتابتونونو رامینځته کولو کې مهم فاکتور دی. دا لاره ورځ په ورځ وده کوي او هدف یې د کره معلوماتو ترلاسه کولو لپاره د انسان وړتیا لوړول دي.

د کمپیوټر ټیکنالوژي په کتابتونونو کې معرفي شوې او کارول شوې ځکه چې دا د لوی مقدار معلوماتو زېرمه کولو وړ و. د ډیټابیس او ډیټابیس آنلاین لټونونو پرمختګونو لامل شوی چې د کمپیوټر متخصصینو یا د کتابتون شبکې متخصصینو لامل شوی. انټرنیټ کمپیوټر د انسان د مخابراتي اسانتیاو خدمت ته راوړي ددې شبکې پرمختګ د نړیوال کلي مفکورې لامل شو چې تعقیب شوي لکه بریښنایی یا مجازی کتابتونونه.
هغه څه چې د ټیکنالوژۍ کارولو لپاره کتابتونونو او معلوماتي مرکزونو لامل ګرځیدلي دي سرعت ، حافظه ، د کمپیوټر لخوا مرسته شوي ډیټا چمتو کولو ، ذخیره کولو او بیرته راوستلو کې لوړ او د بشري سرچینو خوندي کول ، د اضافي ارزښت رامینځته کول ، د مختلف اړتیاو پوره کولو لپاره انعطاف ، معلوماتو ته مدغم لاسرسی ، د نورو کتابتونونو او ډیټابیسونو څخه معلوماتو ته اسانه لاسرسی ، د معلوماتو تازه او ترمیم کولو وړتیا په  ګړندی توګه او  اسانۍ سره  د انلاین منابعو شریکول دي..
معلوماتي ټیکنالوژي په کتابتونونو کې ډیری دندې لري دا دندې په دوه عمومي ډلو ویشل کیدی شي
لومړني: داخلي کتابتون فعالیتونه لکه: راټولول ، فهرست کول ، پور ورکول او مهالنۍ کنټرول
دوهم  د معلوماتو خدمتونه لکه: اوسني پوهاوی ، د معلوماتو غوره خپرول ، حوالې خدمات ، آنلاین خدمات ، د سند تحویل ، او نور

د محصلینو معلوماتي سیستم ( (Student Information System

دا سافټویر د شاګردانو یا محصلینو ریکارډونه تنظیموي . ددې سافټویر په واسطه یو استاد د خپل محصل په اړه ټول معلومات لکه دده د حاضری راپور، د محصل د هر سمستر نمرې، کوم کورسونه چې محصل اخېستي دي ، د محصل ټوله بیوګرافي ، دده مریضی راپور ، دده د لیلیې راپور  او داسې نور تر لاسه کولی شي.

دا ډېر یو اهم سافټویر او ددې توانایي لري  چې په داخلي شبکه او هم  په انټرنیټ باندې وچلېږي. ددې سافټویر ته داخلیدل به د پوهنتون د سایټ لارې کیږي. هر محصل باید یوه ای ډي او پاسورډ ولري ترڅو خپلې صفحې ته لاس رسی پیدا کړي. دا سافټویر به د معلوماتي ټکنالوژۍ امریت له لارې برقرار ساتل کیږي. د یادولو وړ ده چې هیځ یو کس بغېر د مشخص استاد نه علاوه د محصلینو دې معلوماتو ته څوک لاس رسی نلري.

دا سافټویر لاندې خوبی لري.

1. دې محصلینو د بیوګرافي
2. نوي محصلینو لپاره د ثبت نام پروسې معلومات
3. د مضامینو تقسیم اوقات.
4.  د ټولو ازموینو نتایج.
5. د مضامینو کریډیټونو شمیر
6. د حاضری او غیر حاضری راپور
7. د استاد سره د میټینګ وخت مشخصول.
8. د محصل د ډیسیپلین ریکارډ
9. د لیلیې راپور
10. د محصلی د مریضی راپور
11. د محصل د والدینو ته راپور.

د معلوماتي تکنالوژۍ آمریت تر پلان لاندې دندې او ورځني اجراآت:

1. د پوهنتون د اکاډمیک ،اداري او تدریسي بهیر بهبود لپاره د باکیفیته تکنالوژي خدمتونو برابرول او د  پوهنتون ادارې سره پدې برخه کې همکاري کول.
2. د معلوماتې تکنالوژۍ امریت اړوند معیاري سیستمونو ساتل او هغوی ته انکشاف ورکول په ټولو پوهنځیو کې د معلوماتي تکنالوژۍ د وسایلو څخه نظارت او ساتنه کول د اړوندو پوهنځيو او ادارو سره د انټرنیټ وسایلو د ساتلو لپاره روابط جاري ساتل  د معلوماتي تکنالوژي امریت له وسایلو لکه  (ICT  سنټر،سرور رووم ،ټرینینګ رووم او پاور رووم ) ساتنه او مراقبت کول.
3. د پوهنتون عمومي ویب سایت کې وخت په وخت د معلوماتو اپډیټ کول ،د لوړو زده کړو وزارت سره په ټولو برخو کې د ویدیو کنفرانسونو د وسایلو اماده کول ، وزارت مقام ته د الیکترونیکې ارشیف (ایملونو لیږل او رالیږی شوو ایملونو زر اجراات کول) او د هغې فعال ساتل
4. د لوړو زده کړو وزارت په مرسته چي کوم انټرنيټ د افغان ټیلیکام لخوا پوهنتون ته ورکړل شوی په ښه ډول سره تنظیمول
5. د کمپیوټر ساینس پوهنځی او نورو همکارو ادارو په مرسته د پوهنتون په سرور رووم کې د یو منظم ډیټابس جوړول چې په لوکل ډول سره په ټولو پوهنځيو کې لاس رسي ورته وشې د نوموړي ډیټابیس طرحه د کمپیوټر ساینس پوهنځی سره شریکول.
6. دا چې د معلوماتي تکنالوژی امریت فعلأ یو ICT سنټر لري د شرعیاتو پوهنځی په نوي تعمیر  کې چې څلور پوهنځي ځای پرځای کیږي د یو بل سنټر فعالول.
7. هغه لینکونه چي د بیلا بیلو ادارو لخوا د انلاین منابعو (ډیجټل کتابتون) لپاره شیخ زاید پوهنتون ته رالیږل کیږي د ټولو پوهنځیو سره په رسمې ډول سره شریکول او د هغوی لینکونه په ICT  سنټر کې د بینرو په شکل چاپول ترڅو استادان ،اداري کارمندان او محصلین ورڅخه استفاده وکړي.
8. د معلوماتي تکنالوژۍ مرکز ICT  سنټر کې د سټوریچ سرور فعالول په سافټ ډول د هغو کتابونو ساتل چې د شیخ زاید پوهنتون عمومې کتابتون سره موجود دي، ترڅو د ټول پوهنتون په هره اداره کې استادان،اداري کارکوونکې او محصلین وکولی شي ډاونلوډ کړي.
9. د معلوماتي تکنالوژی امریت او اړوندو سنټرونو د اجناسو د قید لپاره خانه سامان ،صفاکاران او یو بشپړ  تشکیل درلودل.
10. د پوهنتون استادانو ،اداري کارمندانو او محصلینو ته د بریښنايې زده کړو شرایط  او  وسایل اماده کول، په انفرادي ډول د استادانو او اداري کارکوونکو او محصلینو سره په نوموړي برخه کې همکاري کول .
11. د ورکشاپونو ،سیمنارونو، ترینیګونو ، او بریښنايي زده کړو  لپاره د معلوماتې تکنالوژي مرکز ،انټرنیت استادانو ،اداري کارمندانو او محصلینو په واک کې ورکول.
12. د معلوماتي تکنالوژی امریت او ICT  سنټر لپاره د یو مجهز  دوه منزله ودانۍ جوړول ، چې یو مجهز کمپیوټر لېب چې د ټرینینګونو، ورکشاپونو او کنفراسونو ټول وسایل ولري .

 د معلوماتي تکنالوژۍ مرکز(ICT Center)

د شیخ زاید پوهنتون د معلوماتي تکنالوژۍ مرکز یا (ICT Center)   په ۱۳۹۷ کال کې د نړیوال بانک په مالې مرسته د لوړو زده کړو وزارت د (HEDP) همکارې موسیسې  لخوا جوړ شوی، چې کابو ۴۳میلیونه افانۍ لګښت پرې شوی دی او دا مهال په نورمال ډول فعال دی.

یاد شوی سنټر د ننني عصر په پرمختللو وسایلو سمبال او مجهز دی ،د پوهنتون د ضروریاتو مطابق يې تخنیکې ډیزاین د شیخ زاید پوهنتون د کمپیوټر ساینس پوهنځی استادانو او د معلوماتې تکنالوژی امریت کارمندانو او د نړیوال بانک د لوړو زده کړو وزارت د پرمحتیایی پرواګرام متحصیصینو لخوا ترسره شوی نوموړی سنټر د یو کمپیوټرلیب ،یو ترینینګ روم ،سرور روم او پاور درلودونکی دی د دغه سنټر د تخنیکې وسایلو لپاره د یاد بنسټ لخوا د شمسیو برق اماده شوی او یاد سنټر د څلورویشت ساعته برښنا درلودونکی دی .

په نوموړي سنټر کې د شیخ زاید پوهنتون اکثرأ سمینارونه ،ورکشاپونه او ترینیګونه داېریږي ځګه چي نوموړی سنټر په برښنا پروجکتور او نورو مجهزو وسایلو سمبال دی، له بل طرفه د نوموړی سنټر موقعیت د کتابتون په ودانۍ کی دی چې محیط يې ارام او مناسب دی .

نوموړی سنټر  څخه هره ورځ د شیخ زاید پوهنتون زیات شمیرمحصلین د خپلو کورنیو دندو او نورو تحیقیقی مسایلو په پیدا کولو کې استفاده کوي دا چې  شیخ زاید پوهنتون ته 100 MB انټرنیټ د لوړو زده کړو وزارت لخوا د افغان ټیلیکام مخابراتي او تکنالوژیکې شرکت پواسطه اماده شوی او د شیخ زاید پوهنتون د معلوماتې تکنالوژی مرکز د نوموړي انټرنیت سره وصل دی د شیخ زاید پوهنتون ټولې تدریسي،اداري ،کدري روعتون ،د نجونو لیله ،هلکانو لیله او د زراعتي فارم د نوموړی سنټر سره وصل دي  په یادو ټول بلاکونو کې انټرنیت فعال دی استادان په خپلو تحقیقاتو او ریسرچ علمي کارونو کې او اداري کارمندان په اداري برخه کې د انټر نيټ څخه استفاده کوی چې اکثرأ وخت د ډیرو پوهنځيو استادان او د ځینو ادارو کارکوونکي د معلوماتې تکنالوژۍ مرکز  ته انټرنیت لپاره راځي چې یاد سنټر د شیخ زاید پوهنتون د تدریسی او اداري برخې زیاتې ستونزي حل کړيدي .

یو شمېر هغه محصلین چې د نوي تکنالوژۍ سره ناشنا وي د یاد سنټر مسولینو لخوا نوموړيو محصلینو او د نورو ادارو کارکوونکو ته د تکنالوژۍ سره د بلدتیا درس ورکول کیږی چې زیاتره محصلین او اداري کارکوونکي  انفرادي مراجعه کوي .

موږ د یاد سنټر د استعمال لپاره ځانګړي پالیسی لرو ترڅو د یاد سنټر  ټولو وسایلو څخه پرځای استفاده ترسره شوي وي ،  نوموړي پالیسي په لاندې ډول ده!

1. هر هغه اداري کارمند،استاد او محصل چې نوموړي سنټر څخه استفاده کوي باید د شیخ زاید پوهنتون د هویت کارت په غاړه کې ولري او په یوه ساعت کې خپل اکاډمیک موضوعات بشپړ کړي.
2. ټول مراجعین چې نوموړي سنټر ته د انټرنیت د استعمال لپاره راځي باید په ځانګړي لیست کې خپل ځان ثبت کړي او ټول معلومات په دقیق ډول سره ولیکي.
3. په کمپیوټر لب کې په لوړ اواز په تلیفون او یاهم له نورو ملګرو سره د خبرو کولو څخه ډډه وکړی .
4. په لوړ اواز د انلاین زده کړو ویډیو ګانو ،بې مفهومه ،مزاحیه او د موسیقۍ ویډیوګانو د غږولو څخه ډډه وکړی خپل اکاډمیک موضوعات تعقیب کړی.
5. د فیسبوک او غیرې اخلاقي ویب سایتونو له خلاصولو څخه ډډه وکړۍ او له اکاډمیکو ویب سایتونو څخه استفاده وکړي.
6. که چیرې کوم کمپیوټر تخنیکې ستونزه ولري د ICT سنټر له مسولینو سره باید شریکه شي په داخل د سنټر که فلش ،مبایل او نور تخنیکې الات که پیدا شول د سنټر مسولینو ته بایدوسپارل شي .
7. د کمپیوټر لب په کمپیوټرونو کې په خپل سر د سافټ وېرونو انسټال کولو او یاهم د سافټ ویرونو د ختمولو څخه ډډه وکړي که چیر ته پدې برخه کې د کومې ستونزي سره مخامخ شول د ICT سنټر له مسولینو سره تماس باید ونیول شي .
8. د ICT سنټر ټول وسایل د مراجعینو د استعمال لپاره دي په  میزونو،چوکیو،کمپیوټرونو،او نورو تخنیکې او غیر تخنیکي وسایلو سره  بایداحتیاط او ساتنه يې وشي.
9. کمپیوټر لیب ته د خپلو کمپیوترونو،بکسونو او نورو شیانو له راوړلو څخه باید ډډه وشي د سنټر په ځانګړي الماري کې باید خپل توکي کیښودل شي او بیا سنټر ته داخل شی .
10. د کمپیوټر لب په داخل کې په مبایل کې د ویډیوګانو او سندرو غږولو څخه ډډه وشي د سنټر  له کمپیوټرونو څخه استفاده وکړی.
11. که چیرته کوم شخص د ICT سنټر  له کمپیوټرونو څخه د لوړو زده کړو وزارت د قانون ،لوایخو،مقرراتو او  طرزالعملونو خلاف عمل ترسره کړی د قانون مطابق اړوندو ادارو ته معرفي کیږي.
12. نظافت باید مراعت شي کمپیوټر لب او نوري ټولې اداري د   امنیتې کمرو ترپوښښ لاندي دې  ستاسو  ټول فعالیتونه څارل کیږی

د معلوماتي تکنالوژۍ آمریت انکشافي پلان او پالیسي د ۴ نمبر پروتوکول د ۱۳۹۸ / ۸/ ۲۸ علمي شورا لخوا د رایو په اکثریت تآید شوه.